Sphinxtuin
Nieuwbouw woongebouw met 30 appartementen via CPO
Busschuttenpoort 13 Sphinxkwartier
Architect: Mathieu Bruls
Opdrachtgever: Vereniging van opdrachtgevers Sphinxtuin
Jaar: 2020
We ontwierpen, met een kleine aanpassing in het gevestigde stedenbouwkundige plan, een stadsfragment met twee CPO-complexen en een gemeenschappelijk park. We realiseerden een gebouw met 30 appartementen, met 3 m netto verdiepingshoogte, en collectief te gebruiken ruimten; ernaast bouwden we een reeks van vijf stadswoningen. Het plan draagt zo veel als mogelijk groen. We ontwikkelden een unieke en lokaal geproduceerde, groen-kleurige baksteen.
Het ontworpen gebouwcasco maakte het mogelijk om gedurende het ontwerptraject appartementen in diverse omvang in te voegen. Ondanks de gerealiseerde grote verscheidenheid in individuele woninggrootte en dito annexen oogt het gebouw als een stevige structuur; monumentaal zelfs. Deze baksteen sculptuur heeft daartoe o.a. plaatselijk dikkere penanten dan constructief nodig zijn. Vanwege die uniformerende gebouwverschijning van dit kadrerend, ordenend systeem, geeft een rode entreehal duidelijk aan waar we binnen mogen gaan.
Na een paar groeijaren is het gebouw al aardig ingepakt met gevelgroen en omarmt het een royaal begroeid stadsparkje.
La Grande Suisse
Herbestemming monumentaal landgoed uit 1736 en tot crematorium
Mariënwaard 61
Architect: Kern architecten
Opdrachtgever: Hillgate Investments, Dela en Monuta
Jaar: 2020
Met de geslaagde verbouwing van het voormalige buitenhuis van Petrus Regout, gelegen tussen Meerssen en Maastricht, tot hypermodern en stijlvol crematorium ziet Maastricht een langgekoesterde wens in vervulling gaan. Het van alle gemakken voorziene eigentijdse crematorium ligt in een lommerrijke, sfeervolle omgeving, boordevol historie.
qUIbUs CUra traIeCtI, luidt de Latijnse spreuk op de gevelsteen van een van de twee paviljoentjes die deel uitmaken van La Grande Suisse.
De grote letters geven aan dat het chronogram dateert uit 1736, het jaar waarin begonnen werd met de bouw van het kasteelachtige rijksmonument, dat halverwege de jaren ’60 van de negentiende eeuw het buitenhuis van grootindustrieel Petrus Regout zou worden. Heel letterlijk vertaald staat er: ‘Voor hen die zorgdragen voor de overtocht’. Je zou bijna zeggen dat de toenmalige opdrachtgevers hebben voorvoeld dat dit eeuwen later een crematorium zou worden.
Bij de inrichting en aankleding is zorgvuldig rekening gehouden met de grandeur van het gebouw en de omgeving.
Nabestaanden vinden het steeds belangrijker om in een aangename en ontspannen sfeer afscheid van een overledene te kunnen nemen.
Vrijwel iedereen die hier komt is aangenaam verrast door de vriendelijkheid van de ruimtes. In de afgelopen tijd is al vaak mogen optekenen dat mensen niet het gevoel hebben dat ze hier in een crematorium zijn. Dat is precies hetgeen La Grande Suisse wil uitstralen.
Miller II
Nieuwbouw woongebouw met 38 appartementen
Kolonel Millerstraat
Architect: Martens Willems architecten
Opdrachtgever: Ballast Nedam
2024
De wijk Wyckerpoort lag jarenlang ingeklemd tussen snelweg en spoor. Met de ondertunneling van de A2 kreeg de wijk een nieuwe positie en werd opnieuw verbonden met de bebouwing van de Groene Loper. Op een van de verbindingspunten ontstond een ensemble waarin grondgebonden woningen en een appartementengebouw in één taal samenkomen.
De woningen volgen in twee stroken de bouwlijnen van de bestaande bebouwing. De hogere uiteinden bieden tegenwicht aan de grotere volumes in de omgeving, terwijl de tussenliggende woningen een dialoog aangaan met de jaren ’50-wijk Wyckerveld. Het geheel vormt een bemiddelend blok, waarin het individuele huis meespeelt in de tweede orde van ritme en materiaal.
Het appartementengebouw sluit aan op de infrastructuur aan de noordzijde en vormt een rug voor de wijk en biedt bescherming tegen geluid. De brede galerijen met bankjes creëren kleine opgetilde woonstraten. De afgeronde hoek markeert het scharnierpunt naar de Groene Loper. De kroonlijst en geribbelde bovenzijde brengen schaal en textuur aan het volume, terwijl rode geglazuurde stenen de accenten markeren. Zo ontstaat een ensemble dat zorgvuldig bemiddelt tussen wijk, infrastructuur en stad.
Prachtige impuls voor het wat verpauperd deel van Wyckerpoort. De vormgeving verwijst naar de Amsterdamse school, de detaillering is van een zeer hoog niveau en de plattegronden zijn zeer doordacht.
Memorial Cube
Urnenbewaarplaats begraafplaats Tongerseweg, herdenkingsbos
Planetenhof 21
Architect: Mathieu Bruls
Opdrachtgever: Intendence Company
Jaar: 2023
De Memorial Cube is een volautomatisch pakhuis voor 3.500 roestvast stalen urn-bollen.
Er is zo weinig mogelijk decorum gezocht. Het volume toont zich dan ook als een standvastige doos die, eigenwijs, net even uit de doorlopende paden van het hoofdkerkhof van Maastricht is geplaatst.
Wanneer de nabestaanden met de digitaal gecodeerde urn het gebouw benaderen, komt vanzelf een ontvangstarm uit het ronde, met warmkleurig metaal afgedekte (navel)gat, waar de urn opgelegd kan worden, zodat deze aansluitend zal worden ingenomen. Deze gebouwnavel is, alsof het een kosmische referentie betreft, precies op het noorden georiënteerd. De omsluitende ronde haag rond deze ceremonie-ruimte laat weinig twijfel over wat nu even in het midden wil staan.
De gepigmenteerde, betonnen huid van het gebouw lijkt in de wind te resoneren. In die huid zijn op tasthoogte een aantal handafdrukken in het beton ingegoten, die uitnodigen om te worden aangeraakt. Aanraking is een miskende, maar juist veel gepraktiseerde manier om (troostrijk) contact te maken.
Rond het gebouw zijn een aantal comfortabele stoelen geplaatst en liggende tafelvazen bieden gelegenheid om een bloemhulde, ook in geur, te brengen. In de dierenwereld betuig je respect als je je klein maakt, bijna gaat liggen. Dat leek me dan ook een gepaste houding voor het boeket dat bedoeld is voor een dergelijke berustende plek. De door elkaar liggende boeketten verliezen hun individuele pronkzucht en gaan op in het geheel. Het lijkt een metafoor die ons doet overdenken dat heengaan doodgewoon is.
Klevarie
Gebiedsontwikkeling Klevarie – Polverpark
Stedenbouw: Martens Willems & Humblé
Landschap: Buro VERBEEK
Architectuur: Martens Willems & Humblé, CB5 architecten, Architecten aan de Maas (Victor de Stuersprijs 2016)
Supervisie: Fred Humblé
Opdrachtgever: Envida (voorheen Vivre), Van Wijnen
Jaar: 2020
Het stedenbouwkundig plan voor de herbestemming van het voormalige Klevarieterrein, nu Polverpark, vormt een fijne balans tussen erfgoed, landschappelijke kwaliteit en hedendaagse architectuur. Gelegen aan de rand van de historische binnenstad, is het plan ontworpen met respect voor de monumentale context van het voormalige kloosterterrein en de bestaande Polvertoren.
De groene gordel van het stadspark loopt door tot diep in Klevarieterrein en eindigt daar. Het gebied heeft een heel eigen besloten sfeer De monumentale bomen en een stuk oude stadsmuur erin geeft het geheel een parkachtig karakter. Het belangrijke uitgangspunt zijn de zichtassen op de kerken en het silhouet van de stad. Deze zijn leidend in de regie van de stedenbouw. Een andere leidraad in het plan wordt gevormd door de opeenvolgende groene plekken, die met elkaar verbonden worden.
De structuur van het gebied volgt de bestaande morfologie: open parkzones worden begrensd door een reeks zorgvuldig gepositioneerde bouwvolumes die aansluiten op de schaal en ritmiek van de omliggende bebouwing. Architectonisch ligt de nadruk op integratie en verstilling.
De nieuwe volumes onderscheiden zich door een ingetogen vormentaal, natuurlijke materialen en een heldere geleding, waarmee ze in dialoog treden met het historische landschap. Groene overgangen, hoogteverschillen en strategische positionering van bebouwing zorgen voor een zachte overgang tussen stad en natuur. Het plan ademt een campusachtige sfeer, waarin wonen, zorg en rust harmonieus samenkomen. Het Polverpark is zo niet alleen een plek van erfgoedbehoud, maar ook een eigentijdse, duurzame toevoeging aan het Maastrichtse stedelijk weefsel.
Restobar MAMA
Nieuwbouw aan de Groene Loper, Oranjeplein 200
Architect: Buro Kettinghuls
Opdrachtgever: Beckbro BV en Restobar MAMA
2020
Na de voltooiing van de ondertunneling van de A2 in Maastricht en de aanleg van de nieuwe groenstrook De Groene Loper, werd in het gebied bij het Koningsplein het Vrijheidspark aangelegd. De plattegrond van het park omvat een aantal ovale groene ruimtes. In een van de ovalen is het paviljoen Restobar MAMA gesitueerd.
Het veelzijdige paviljoen bestaat uit een rond betonnen terras, een rechthoekig bouwvolume en een ronde, stalen luifel. Het carrouselachtige gebouw staat in het midden van de ovaal met aan de ene kant een speelplek voor kinderen met verborgen fonteintjes en aan de andere kant de tafels en stoelen voor het terras. De betonnen banken vormen het startpunt voor een bootcamp of een looptraining.
Vanuit ronde openingen in het terras groeien bomen omhoog langs de stalen balken van de luifel. Binnen loopt de stalen constructie van de luifel door als een constructie van houten, gelamineerde balken met een betonnen kolom in het midden van het gebouw. Het restaurant en de keuken vormen een T-vormige ruimte met grote glazen gevels.
Het ronde betonnen terras ligt in een beigekleurige halfverharding en vormt de overgang tussen het paviljoen en het natuurstenen ovaal.
Vestingwerk ‘Vijf koppen’
Restauratie en herinrichting vestingwerk en nieuwbouw museum
Architect: HVN Architecten en MTD landschapsarchitecten
Opdrachtgever: Gemeente Maastricht
Jaar: 2025
In 2019 stortte een deel van de stadsmuur “Vijf Koppen” (1515) plotseling in. HVN ARCHITECTEN ontwikkelde een restauratieplan waarmee de muur niet alleen werd hersteld, maar ook beleefbaar werd gemaakt, met zichtbaar gemaakte tijdslagen uit de geschiedenis. Tijdens de uitwerking van het plan deed zich een tweede calamiteit voor: het naastgelegen rondeel begon uit te buiken, waardoor het project aanzienlijk omvangrijker en complexer werd.
Om de constructieve opzet van het rondeel te onderzoeken, werd de in 1551 aangebrachte aarde verwijderd. Zo kwam het eeuwenlang verborgen interieur van de vestingtoren, bestaande uit twee boven elkaar gelegen zalen, opnieuw aan het licht.
MTD Landschapsarchitecten ontwierp een landschappelijke structuurvisie met een wandelroute over de oorspronkelijke weergang en een verlaagde aanaarding tot het niveau van 1515. De contouren van het hoefijzervormige rondeel werden hersteld, met twee wandelroutes: een openbare route met een stalen gordijn als scheiding en een interne route onder begeleiding van een gids.
In het rondeel is nu het museum gehuisvest. Twee eikenhouten moerbalken markeren de voormalige verdiepingsvloer. Alle nieuwe onderdelen zijn uitgevoerd in eigentijdse materialen, herkenbaar als een nieuwe tijdslaag die verleden en heden met elkaar verbindt en bezoekers de geschiedenis opnieuw laat beleven.
Blanche Dael Branderij
Koffiebranderij en horecavoorziening
Aan de Brikkebouw 10 Sphinxkwartier
Architect: Josef Bischofs, Bureau Trans Form
Opdrachtgever: Maison Blanche Dael
Jaar:2020
Het brikkengebouw dateert uit 1875 en bestond toen uit slechts twee verdiepingen. Rond 1900 is het gebouw verhoogd met vier verdiepingen in gewapend beton en er werd een trappenhuis toegevoegd. In het gebouw werden bakstenen gemaakt en vuurvaste ovenstenen van chamotteklei.
In 2020 is Blanche Dael ingetrokken en verrees een nieuw gebouw voor de koffiebranderij. In het complex bevinden zich ruimtes voor de verwerking van koffie, thee en pinda’s. Er is een winkel; kantoren, een horecavoorziening, een ruimte voor het houden van workshops en ruimtes voor de opslag.
Op de bovenste verdieping is nu een restaurant gehuisvest.
The Void
Woonhuis aan de Aylvalaan 17.
Architect: Mathieu Bruls
Opdrachtgever: familie Wijnands
Jaar: 2022
‘Zo niet inneemt, dan toch afstaat. Ruimte.’
Fragment uit ‘Ruimte’, gedicht uit de dichtbundel ‘Geen man, want geen vrouw’, 2001 van Gerrit Krol.
De nieuwe en uitgesproken voorgevel lijkt een abstracte interface, die een semi-transparante inkijk biedt op de wereld die erachter schuilgaat. Misschien te vergelijken met onze beeldschermen, die de toegang zijn naar de mateloze digitale en platte ruimte (wat een illustratieve tegenspraak), die in toenemende mate onze verblijfsarena vormt.
Midden in het bouwvolume wordt een functieloze, lege, kubische ruimte gerealiseerd, met een groot raam pal op het zuiden, waardoor een zonnewijzer midden in de woning ontstaat.
Veel van de omliggende binnenruimten kijken erop uit, alsof het om een centraal-plein-motief gaat.
Terwijl het huis, de meubels en de tuin tot in het kleinste detail en met de precisie van een uurwerk werden doorwerkt, is het toch bovenal deze leegte die indruk maakt. Die leegte lijkt het nog niet gedefinieerde te eren; wellicht al hetgeen dus dat nog kan plaatsvinden. Architectuur laat ruimte.